Chào bạn! Việt Nam chúng ta vốn là một nước nông nghiệp với bề dày lịch sử và văn hóa gắn liền với ruộng đồng, cây lúa. Có bao giờ bạn tò mò muốn biết, trong xã hội hiện đại ngày nay, với tốc độ công nghiệp hóa và đô thị hóa nhanh chóng, thì bao nhiêu phần trăm dân số Việt Nam vẫn đang làm nông nghiệp không? Nông nghiệp có còn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế và đời sống của người Việt? Bài viết này sẽ cùng bạn đi tìm câu trả lời cho những câu hỏi thú vị này, đồng thời khám phá thực trạng và xu hướng mới nhất trong lĩnh vực nông nghiệp Việt Nam nhé!
“Làm nông” ở Việt Nam hiện nay: Không chỉ là chuyện “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”
Trước khi đi vào con số cụ thể, chúng ta hãy cùng nhau hiểu rõ hơn về khái niệm “làm nông” trong bối cảnh hiện đại nhé. “Làm nông” ngày nay không chỉ đơn thuần là công việc “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” như chúng ta thường nghĩ. Nó đã có nhiều thay đổi và phát triển, bao gồm nhiều hoạt động đa dạng hơn:
“Làm nông” bao gồm những gì?
Khi nói đến “làm nông” ở Việt Nam, chúng ta không chỉ nghĩ đến việc trồng lúa, trồng rau trên đồng ruộng. Nông nghiệp Việt Nam ngày nay đã bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau, đóng góp vào chuỗi giá trị nông sản và kinh tế nông thôn:
- Trồng trọt: Đây là hoạt động nông nghiệp truyền thống và phổ biến nhất, bao gồm trồng lúa, hoa màu (ngô, khoai, sắn), cây công nghiệp (cà phê, cao su, điều, chè), cây ăn quả, rau xanh, và các loại cây dược liệu, cây cảnh…
- Chăn nuôi: Chăn nuôi gia súc (trâu, bò, lợn, dê, ngựa…), gia cầm (gà, vịt, ngan, ngỗng…), và các loại vật nuôi khác (ong, tằm…) cũng là một phần quan trọng của ngành nông nghiệp.
- Lâm nghiệp: Trồng rừng, chăm sóc rừng, khai thác lâm sản, chế biến lâm sản cũng được tính vào lĩnh vực nông nghiệp, đặc biệt là ở các vùng trung du, miền núi.
- Thủy sản: Nuôi trồng và đánh bắt thủy hải sản (cá, tôm, cua, ốc, nghêu, sò, rong biển…) là một ngành kinh tế biển quan trọng, đóng góp lớn vào xuất khẩu và tạo việc làm.
- Dịch vụ nông nghiệp: Các hoạt động dịch vụ phục vụ sản xuất nông nghiệp như cung ứng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, dịch vụ làm đất, thu hoạch, vận chuyển, tưới tiêu, thú y, khuyến nông… cũng là một bộ phận không thể thiếu của ngành nông nghiệp.
- Chế biến nông sản: Các hoạt động sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản sau thu hoạch cũng được xem là một phần của chuỗi giá trị nông nghiệp, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng cao hơn.
- Du lịch nông nghiệp, nông thôn: Phát triển du lịch gắn với nông nghiệp, nông thôn, trải nghiệm nông trại, du lịch sinh thái, khám phá văn hóa bản địa… cũng đang trở thành một xu hướng mới, tạo thêm thu nhập cho người dân nông thôn.
Như vậy, “làm nông” ngày nay đã trở nên đa dạng và phong phú hơn rất nhiều. Nó không chỉ giới hạn trong phạm vi sản xuất thuần túy mà còn mở rộng sang lĩnh vực dịch vụ và chế biến, góp phần phát triển kinh tế nông thôn một cách toàn diện.
Bao nhiêu phần trăm dân số Việt Nam làm nông nghiệp trong năm 2024-2025?
Vậy con số chính xác bao nhiêu phần trăm dân số Việt Nam làm nông nghiệp hiện nay là bao nhiêu? Theo số liệu thống kê mới nhất, tỷ lệ lao động trong ngành nông nghiệp ở Việt Nam đang có xu hướng giảm dần theo thời gian, nhưng vẫn chiếm một tỷ trọng đáng kể trong lực lượng lao động của cả nước.
- Năm 2023: Theo số liệu từ Tổng cục Thống kê Việt Nam và Statista, 32.98% lực lượng lao động Việt Nam đang làm việc trong ngành nông nghiệp. Con số này tương đương với khoảng 33% người lao động Việt Nam vẫn đang gắn bó với lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. (Result [1])
- Quý 1 năm 2021: Theo một báo cáo khảo sát lao động khác, tỷ lệ này là 28.2%, tương đương với 14.1 triệu người làm việc trong nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản. (Result [2])
Như vậy, dù có sự khác biệt nhỏ về con số cụ thể giữa các thống kê (do phương pháp khảo sát và thời điểm khác nhau), chúng ta có thể thấy rõ ràng rằng, khoảng 30-33% lực lượng lao động Việt Nam vẫn đang hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp. Đây là một con số không hề nhỏ, cho thấy nông nghiệp vẫn là một ngành kinh tế quan trọng và thu hút một lượng lớn lao động ở Việt Nam.
So sánh với các ngành kinh tế khác
Để hình dung rõ hơn về tỷ trọng lao động nông nghiệp, chúng ta hãy so sánh với các ngành kinh tế khác ở Việt Nam năm 2023: [(Result [1])]
- Nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản: 32.98%
- Công nghiệp và xây dựng: 31.23%
- Dịch vụ: 35.79%
Như vậy, tỷ lệ lao động trong ngành dịch vụ đang dẫn đầu, tiếp theo là nông nghiệp, và sau đó là công nghiệp và xây dựng. Tuy nhiên, nông nghiệp vẫn là một trong ba khu vực kinh tế lớn nhất về mặt sử dụng lao động của Việt Nam.
Xu hướng thay đổi tỷ lệ lao động nông nghiệp theo thời gian
Mặc dù vẫn chiếm tỷ trọng đáng kể, nhưng tỷ lệ lao động trong ngành nông nghiệp ở Việt Nam đang có xu hướng giảm dần theo thời gian, đặc biệt là trong quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa đất nước.
- Giảm dần qua các năm: Số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ lao động nông nghiệp đã giảm đáng kể so với trước đây. Ví dụ, vào năm 2019, một nguồn tin cho biết nông nghiệp chiếm tới 42% lực lượng lao động. [(Result [2], Result [3])] Như vậy, chỉ trong vài năm gần đây, tỷ lệ này đã giảm đi khoảng 10%, cho thấy xu hướng chuyển dịch lao động từ nông nghiệp sang các ngành kinh tế khác đang diễn ra mạnh mẽ.
- Lý do của sự thay đổi: Sự giảm tỷ lệ lao động nông nghiệp là một xu hướng tất yếu trong quá trình phát triển kinh tế. Khi kinh tế phát triển, các ngành công nghiệp và dịch vụ mở rộng, thu hút lao động từ khu vực nông thôn, đồng thời năng suất lao động trong nông nghiệp cũng tăng lên nhờ áp dụng khoa học công nghệ, giảm nhu cầu về lao động thủ công.
- Vẫn là xu hướng chung của thế giới: Xu hướng giảm tỷ lệ lao động nông nghiệp cũng là xu hướng chung của nhiều quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển và chuyển đổi cơ cấu kinh tế.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng, dù tỷ lệ lao động nông nghiệp giảm, nhưng vai trò của nông nghiệp vẫn vô cùng quan trọng đối với Việt Nam. Nông nghiệp không chỉ đảm bảo an ninh lương thực, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và xuất khẩu, mà còn là nền tảng văn hóa, xã hội, và môi trường của đất nước.
Thực trạng lao động nông nghiệp ở Việt Nam: Những thách thức và cơ hội
Mặc dù nông nghiệp vẫn thu hút một lượng lớn lao động, nhưng ngành này cũng đang đối mặt với nhiều thách thức về lực lượng lao động:
Thách thức về lao động nông nghiệp
- Lao động già hóa: Lực lượng lao động trong nông nghiệp đang có xu hướng già hóa, thiếu hụt lao động trẻ, có trình độ chuyên môn và kỹ năng đáp ứng yêu cầu của nền nông nghiệp hiện đại.
- Thu nhập thấp: Thu nhập bình quân của lao động nông nghiệp còn thấp so với các ngành kinh tế khác, khiến cho lao động trẻ không còn mặn mà với công việc đồng áng và xu hướng chuyển dịch sang các ngành khác ngày càng gia tăng.
- Tính mùa vụ và bấp bênh: Công việc nông nghiệp thường mang tính mùa vụ, phụ thuộc vào thời tiết, khí hậu, và thị trường, thu nhập không ổn định và bấp bênh, gây khó khăn cho đời sống của người lao động.
- Điều kiện làm việc vất vả: Lao động nông nghiệp vẫn còn vất vả, nặng nhọc, điều kiện làm việc còn nhiều khó khăn, thiếu an toàn và tiện nghi, đặc biệt là ở các vùng sâu vùng xa, vùng núi cao.
- Thiếu lao động có kỹ năng: Nông nghiệp hiện đại đòi hỏi lao động có trình độ chuyên môn, kỹ năng sử dụng máy móc, công nghệ, và kiến thức về quản lý, kinh doanh nông nghiệp. Tuy nhiên, lực lượng lao động hiện tại còn thiếu hụt những kỹ năng này. [(Result [1], Result [2])]
Cơ hội và xu hướng mới trong lao động nông nghiệp
Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, ngành nông nghiệp Việt Nam cũng đang mở ra những cơ hội mới cho lực lượng lao động:
- Nông nghiệp công nghệ cao: Phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng máy móc, tự động hóa, công nghệ thông tin, và các giải pháp tiên tiến giúp giảm sức lao động, tăng năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất, tạo ra những công việc nông nghiệp hiện đại, hấp dẫn hơn.
- Nông nghiệp hữu cơ, sinh thái, tuần hoàn: Xu hướng phát triển nông nghiệp hữu cơ, sinh thái, tuần hoàn, hướng đến sản xuất nông sản an toàn, bền vững, bảo vệ môi trường, tạo ra những sản phẩm có giá trị cao và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.
- Du lịch nông nghiệp, nông thôn: Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn tạo ra những công việc mới trong lĩnh vực dịch vụ, du lịch, chế biến nông sản, quảng bá sản phẩm địa phương, góp phần đa dạng hóa sinh kế và tăng thu nhập cho người dân nông thôn.
- Khởi nghiệp trong nông nghiệp: Ngày càng có nhiều bạn trẻ năng động, sáng tạo khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp, ứng dụng công nghệ, đổi mới sáng tạo để tạo ra những sản phẩm, dịch vụ nông nghiệp độc đáo, có giá trị gia tăng cao.
- Đào tạo nghề nông nghiệp: Nhà nước và các tổ chức đang tăng cường đầu tư vào đào tạo nghề nông nghiệp, nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng cho lao động nông thôn, đáp ứng yêu cầu của nền nông nghiệp hiện đại.
Câu chuyện người trẻ về quê làm nông nghiệp công nghệ cao
Để minh họa cho những cơ hội mới trong ngành nông nghiệp, tôi xin chia sẻ câu chuyện về anh Nguyễn Văn Nam, một kỹ sư công nghệ thông tin ở Hà Nội đã quyết định về quê ở Đà Lạt để khởi nghiệp với mô hình nông nghiệp công nghệ cao:
“Sau nhiều năm làm việc ở thành phố, tôi nhận thấy mình luôn hướng về quê hương và muốn làm một điều gì đó ý nghĩa cho quê hương mình. Đà Lạt quê tôi có lợi thế về khí hậu và đất đai để phát triển nông nghiệp, đặc biệt là rau hoa chất lượng cao. Tôi quyết định về quê, ứng dụng những kiến thức và kinh nghiệm về công nghệ thông tin để xây dựng một trang trại trồng rau thủy canh công nghệ cao.”
Ban đầu, anh Nam gặp nhiều khó khăn về vốn, kỹ thuật và thị trường. Nhưng với sự kiên trì, nỗ lực và đam mê, anh đã vượt qua mọi thử thách. Trang trại rau thủy canh của anh ngày càng phát triển, sản phẩm rau sạch, chất lượng cao được thị trường đón nhận. Anh không chỉ tạo ra thu nhập ổn định cho gia đình mà còn tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương, và góp phần thay đổiImage result for trang trại rau thủy canh đà lạt
cái nhìn về nông nghiệp trong mắt giới trẻ.
“Nông nghiệp không còn là công việc vất vả, lạc hậu nữa. Nông nghiệp công nghệ cao là một lĩnh vực rất tiềm năng, đòi hỏi sự sáng tạo, kiến thức và đam mê. Tôi hy vọng ngày càng có nhiều bạn trẻ về quê làm nông nghiệp, góp phần xây dựng nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại và bền vững.” – Anh Nam chia sẻ.
Kết luận: Nông nghiệp Việt Nam – Vẫn là trụ cột và không ngừng đổi mới
Như vậy, dù tỷ lệ dân số làm nông nghiệp ở Việt Nam đang giảm dần, nhưng nông nghiệp vẫn là một ngành kinh tế quan trọng, thu hút một lực lượng lao động lớn và đóng góp đáng kể vào GDP của đất nước. Ngành nông nghiệp đang trải qua quá trình chuyển đổi mạnh mẽ, từ sản xuất truyền thống sang nông nghiệp hiện đại, công nghệ cao, bền vững và đa giá trị. Lao động nông nghiệp cũng đang thay đổi, đòi hỏi kỹ năng mới, tư duy mới và sự thích ứng với những xu hướng mới của thị trường và xã hội.
Trong tương lai, dù bao nhiêu phần trăm dân số Việt Nam làm nông có thể tiếp tục giảm, nhưng vai trò của người nông dân và ngành nông nghiệp vẫn sẽ luôn được trân trọng và không thể thay thế. Nông nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục đổi mới, phát triển và đóng góp vào sự thịnh vượng chung của đất nước.
